එකතුවීමේ මහා පොදු සාධකය

ඔන්න එකෝමත් එක රටක හිටියා, පුංචි කංකුණ්ඩෙක්. සමහරු කංකුණ්ඩා කියන සතා ගැන වැඩි යමක් නොදන්නා නිසා ඌ මොනවාගේ දැයි විස්තරයක් කරන්නම්. මේ සතා කලුම කලු පාටයි. ඇඟ වටේට මුදු වැටිලා. ඒ මුදු එකතු වීමෙන් තමයි ඇඟ හැදිලා තියෙන්නේ. ඒවා කලු පාටින් දිළිසෙනවා. හරියට ඒ දවස්වල තිබුණු පාකර් පෑනක් වගේ. සතා වියතක් විතර දිග ඇති. මේ සතාට කකුල් සියයකටත් වැඩියෙන් තිබුනා. පුංචි කටකුත් තිබුණා.අනේ! ඒත් ඇස් දෙකක් නම් තිබුනේ නැහැ. ඒ විතරක් නම් මදෑ. කැලේ ඇස් නැති අනික් සත්තුන්ට තමන්ගේ වටපිටාව ගැන දැනගන්න පුළුවන් ඉව වත්, ඒකට අවශ්‍ය නහයක් හෝ ඇන්ටෙනාවක්වත් තිබුනේ නැහැ.

ඉතින් මේ කණ්කුංඩා හැටට හැටේ පිඹගෙන ගිහින් කොහේ හරි හැප්පුනාම, එතැනම රෝදයක් වගේ හැකිලිලා ටික වෙලාවක් ඉන්නවා, වේදනාව අඩු වෙනකම්. ඉන් පස්සේ හිමින් සීරුවේ දිග ඇදිලා ආපහු යන්න පටන් ගන්නවා. තව ටික වෙලාවකින් ආයෙත් යන්නේ හැටට හැටේ. ආයෙත් තැනක හැප්පුනොත් නවතිනවා. මේක කාලාන්තරයක් තිස්සේ සිද්ධ වෙච්චි දෙයක්.

දවසක් කංකුණ්ඩා මේ ගැන මෙහෙම හිතනවා. "මං දැන් කොච්චර කාලයක් මෙහෙම ඇවිදිනවද? කොතැනක හරි හැප්පුනොත් නවතිනවා. කොහොම හරි හැප්පෙන්න කලින් ඒක දැන ගත්තෝතින්, එදාට මට සීරුවෙන් ඕනෑම තැනකට යන්න පුළුවන්, කොතැනකවත් නවතින්නේ නැතිව. අනේ මට පේන්න ඇස් දෙකක් හරි, ඉව දැනෙන්න නහයක් හෝ ඇන්ටෙනාවක් හරි තිබුනා නම්...."

මෙහෙම හිතපු කංකුණ්ඩා ඒ ගැන උදව්වක් ලබා ගන්නට එයාගේ හිත මිත්‍ර කටුස්සා ළඟට යන්න හිතා ගත්තා. කටුස්සා බොහොම උගත් පණ්ඩිතයෙක්. උවමනාවට වඩා කතා නැහැ. හැබැයි කතා කළොත් ඒවා ලේසියෙන් තේරුම් ගන්න බැහැ. බොහොම ගැඹුරුයි. එයාට ඉදිරිපත් කරන ඕනෑම ප්‍රශ්නයක් හොඳින් ඇහුම්කන් දීලා තේරුම් ගන්නවා. ඉන් පස්සේ ඔලුව වනනවා. එයින් හැඟෙන්නේ ඊට විසඳුම එයා දන්න බවයි. අඩු ගණනේ තමන් යන යන තැනට උචිත විදිහට පාට වෙනස් කරන්න තේරුමක් තියෙන උගතුන් හැටියට මේ සතුන් අතරේ හිටියේ කටුස්සයි, ගෙම්බයි වගේ බොහෝම අතලොස්සක් විතරයි.

කංකුණ්ඩා හැටට හැටේ ගිහින් එක පාරටම කාගෙදෝ ඇඟේ හැපිලා නැවතුනා.

කුණුහරුප වකාරයයි. කංකුණ්ඩා ඇඟේ හැපුණු එක ගැන කිපිලා හැප්පිච්ච සතා තමන් දන්න හැම බාසාවෙන්ම කුණුහරුප එකතු කරලා බනිනවා. අඩු ගණනේ අන්ධයා කියලවත් අනුකම්පාවක් නැහැ. බැරිම තැන කංකුණ්ඩා මෙහෙම කියනවා.

"අනේ! යාලුවා පොඩ්ඩක් මේක අහනවා. මං මේ අන්ධයා, පොඩ්ඩක් ඇඟේ හැපුනු වරදට ඔහේ ඔය තරම් කුණුහරුප කීවා නම් ඇස් තියෙන එහෙකුට බනින්නේ කොහොමද කියලා මට හිතා ගන්නවත් බැහැ."

ඒ පාර ඒ සතා ආයෙත් කංකුණ්ඩාගේ ඇඟට ගොඩ වුනා. "ඇයි ඕයි අන්ධයෙක් නම් අඩු ගණනේ කණවැල අල්ලන්න එකෙක් හොයා ගන්න ඕනෑ නොවැ. ඇයි ඉවපාරෙ යන්න බැරි? තමුසෙගේ නහයට මක් වෙලාද?"

" අනේ! ආයිබෝවන්ඩ, කංකුණ්ඩන්ට කොහෙද නහයක් තිබුනේ? තිබුනා නම් තමුසෙගේ ඇඟේ හැප්පෙනවද? මාත් මේ යන්නේ කණවැල අල්ලන්න කවුරු හරි හොයා ගන්න තමයි. බැරිද මාව කටුස්සා ළඟට එක්කන් යන්න?" කංකුණ්ඩා කන්නලව් කරා.

"එහෙනම් එනවා මං එක්ක යන්නම්" කියලා ඒ සතා කංකුණ්ඩගේ බෙල්ලෙන් අල්ලා ගෙන කටුස්සා ළඟට ඇදගෙන යන්න පටන් ගත්තා. ඒ යන අතරතුරේ දීත් තොරතෝංචියක් නැතිව කුණුහරුපත් කිව්වා.

මේ වෙනකොට කංකුණ්ඩාට නම් ම්නේ කණවැල හොඳටම එපා වෙලා. කියන කුනුහරුපවලට කන් දෙකත් හිරිවැටිලා. "මේ වගේ එකෙක් කණවැල අල්ලනවාට වඩා හොඳයි හැප්පි හැප්පී, නැවති නැවතී යන එක" කංකුණ්ඩාට හිතුනා.

කොහොම කොහොමෙන් හරි කටුස්සා ළඟටත් ආවයි කියමුකෝ. කංකුණ්ඩා තමන්ගේ දුක්ගැනවිල්ල කටුස්සාට කිව්වා.

කටුස්සා ඔලුව වනලා එහෙම මෙහෙම අහනවා. "ඉතින් තමුසේ මගෙන් බලාපොරොත්තු වෙන්නේ මොකක්ද?"

" අනේ කටුසු රාළහාමි, තමුසෙට බැරිද මට ඇස් දෙකක් දෙන්න?" කියලා කංකුණ්ඩා ඇහැව්වා.

කටුස්සට ටිකක් කේන්ති ගිහින් වගේ පාට වෙනස් වුනා. මං හිතන්නේ රාළහාමි කිව්ව නිසා වෙන්න ඇති. රාළහාමිලට වඩා උසස් අයට රාළහාමි කියලා කතා කරන්නේ අපහාසෙට නොවැ.

"ඇයි ඕයි තමුසේ හිතුවද මම විශ්වකර්ම දෙයියන්නාන්සේ කියලා තමුසෙට ඇස් ලබා දෙන්න? මට ඕන්නම් මොකක් හරි උපදේශයක් දෙන්න ඇහැකි" කියලා කටුස්සා කියාපි. "එහෙම නෙමෙයි තමුසෙට හොඳ නැද්ද කවුරු හරි කෙනෙක් කණවැල අල්ලන්න පංගරාත්තු කර ගත්තෝතින්?" කටුස්සා යෝජනා කළා.

" හොඳයි රළහාමි, හැබැයි අර මාව මෙහේට එක්කන් ආපු එකා වගේ එකෙක් හැර, කතාවේ සීමාවක් තියෙන ඕනෑම එකෙක් මට හොඳයි" කංකුණ්ඩා කිව්වා.

" එහෙනම් මට පුළුවනි උඹට එකෙක් හොයා දෙන්න. ඌ නම් කතා කරන්නම බැරි ගොලුවා. ඇස් දෙහෙකුත් නැති අන්ධයා. හැබැයිඋඹට වගේ තැන තැන හැප්පෙන්නේ නැතිව යන්න ඉවක් උගේ ඇන්ටෙනාවෙන් ලැබෙන නිසා ඒකේ ගැටලුවක් නම් නැහැ. ඒත් ඌටත් තියෙනවා පොඩි පරහක්; කකුල් නැතිව ඉක්මණට ඇවිද ගන්න බැරුවයි ඉන්නේ. ඉතින් උඹටත් සිද්ධ වේවි ගොලුබෙලි ගමන් යන්න."

කංකුණ්ඩට සතුට ඉහ වහා ගියා. " ඇයි අයිබෝවන් මට මේ සීයකටත් වඩා කකුල් තියෙන්නේ. එයා කැමති නම් මට බැරියැ පිටේ වුනත් තියා ගෙන යන්න. කවුද ඔය කියන එකා?"

"ඒ වුනාට කංකුණ්ඩෝ ඌට කතා කරන්නත් බැරි එකේ උඹ පිට උඩ තියාගෙන ගිහින් තවත් ප්‍රශ්න ඇති වෙන්න බැරි නැහැ" කටුස්සා දුර දිග බලලා ඔලුව වන වනා කිව්වා.

"අනේ ඒ ප්‍රශ්න යකාට ගියාවේ. කතා කරන එහෙකුට වඩා කොච්චර දෙයක්ද ගොලුවෙක් වෙන එක. අනික එයාට මං උදව් කරනවා ඇවිදින්න. එයා මට උදව් කරනවා පාර හොයා ගන්න. කොච්චර අපූරුද? හරියට කොරයි අන්ධයයි වගේ. කවුද ඔය යාළුවා?" කංකුණ්ඩට ඉස්පාසුවක් නැහැ.

"ඉතින් උඹට හොඳ නම් මට මොකෝ?" කටුස්සා කිව්වා. එයාගේ හැටි එහෙම තමයි. තමන් උපදේසයක් දෙනකොට ඒක අහන්නේ නැති එකාට දෙතුන් පාරක් ඇන ඇන කීමේ පුරුද්දක් කටුස්සට නැහැ. උගත් පණ්ඩිතයෙක් නොවැ.

"උඹට ඕනෑම නම් මං ගොලුබෙල්ලා අල්ලලා දෙන්නම්. හැබැයි කංකුණ්ඩෝ, එකෙතු වෙලා වැඩක් කරන කොය්ට අඩු සාධකේ වගේම පොදු සාධකේ ගැනත් හිතන්න ඕනෑ." ඒ පාර කටුස්සා මහා ගාම්භීර තාලෙට නොතේරෙන කතාවකුත් කිව්වා. කටුස්සාගේ හැටි එහෙමයි. බොහොම හිතලා බලලා කියන දේවල් ලේසියෙන් තේරුම් ගන්න අමාරුයි. ඒක උගත් කමේ ලක්ෂණයක්. කංකුණ්ඩාට ඕවා ගැන හිතන්න හැකියවකුත්, උවමනාවකුත් නැහැ. එයාට හදිස්සි ගොලුබෙල්ලාව හමුවෙන්නයි.

ඔන්න ඉතින් කංකුණ්ඩාට, ගොලුබෙල්ලා හමුවුනැයි කියමුකෝ. ගොලුබෙල්ලටත් දැන් හරි සතුටුයි. දැන් හැටට හැටේ දුවන්න පුළුවන් නිසා. කංකුණ්ඩට සතුටුයි මින් පස්සේ හැප්පෙන්නේ නැතිව දිගටම ගමන යන්න පුලුවන් නිසා.

ගොලුබෙල්ලත්, කංකුණ්ඩගේ පිටට නැගුනා. කංකුණ්ඩත් දැන් බයවෙන්න දෙයක් නැති නිසා හැටට හැටෙන් පටන් ගෙන, සීයට සීයෙන් යනකම් වේගෙන් යන්න පටන් ගත්තා.

ගොලුබෙල්ලට හරිසතුටුයි මේ හුළඟත් කපා ගෙන යන ගමන ගැන. සතුට වාවගන්න බැරිව එයා සිංදුවක් කියන්න පටන් ගත්තා. ඒත් ඒක කාටවත් ඇහුනේ නැහැ එයා ගොලු නිසා.

මේ විදිහට දෙන්නා පිඹගෙන යනකොට, මෙන්න බොලේ! පාරේ ඉස්සරහින්ම මහා ලොකු කලු ගලක් මතුවෙලා පාර හරහට ඉන්නවා.

ගොලුබෙල්ලා මේක දැකලා බොහොම කලබල වුනා. එයා අර සිංදුව කිව්ව බාසාවෙන්ම, පාර මැද්දේ කලුගලක් තියෙන බව කංකුණ්ඩට කිව්වා. ඒත් ගොලුබෙල්ලගේ සිංදුවවත්, අනතුරු ඇඟවීමවත් කංකුණ්ඩට ඇහුනේ නැහැ. ඌ ආපු වේගෙන්ම මහා හයියෙන් කලුගලේ හැප්පුනා.

එතැන එක යුද්දයයි. ගොලුබෙල්ලා විසිවෙලා ගිහින් කටුවෙන් කෑල්ලකුත් කඩාගෙන.; කවදාවත් කොතැන හැපුනත් නොකැඩුණු කංකුණ්ඩාගේ කකුල් හත අටක් කැඩිලා ගිහින්. හැටට හැටේ ආපු වේගේ සීයට සීය වෙනකම් නංගලා තියෙන කොට ඔයින් ගියා ඇති කියලයි අනික් සත්තු කියන්නේ.

කටුස්සත් මේ හදිසි අනතුර බලන්න ඇවිත් හිටියා. කටුස්සා කංකුණ්ඩා ළඟට ඇවිත් පිට එහෙමත් අත ගාලා මෙහෙම කියනවා.

"යාලුවේ, මින් පස්සේ වත් එකත් වීමේදී නැති සාධක පුරව ගන්න එකට වඩා පොදු සාධක මොනවාද කියලා කල්පනා කරලා බලපන්"

(මේ උපමා කතාව 1989 මාර්තු මාසයේ 'විවරණ' සඟරාවේ පළවුනා)